FIP (Feline Infectious Peritonitis) Hastalığı:
Kedilerde Gizli Tehdit ve Mücadele
Yöntemleri
Giriş
Feline Infectious Peritonitis (FIP), kedilerde görülen, genellikle genç ya da bağışıklığı
baskılanmış kedilerde ağır seyreden, çoğunlukla ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır.
Hastalığın etkeni Feline Coronavirus (FCoV)’un mutasyona uğramasıyla ortaya çıkan FIP
virusudur. Bu hastalık hem veteriner hekimler hem de kedi sahipleri için büyük bir endişe
kaynağıdır çünkü tedavi seçenekleri sınırlı ve teşhisi karmaşıktır.
FIP Virüsünün Yapısı ve Mutasyonu
Feline Coronavirus (FCoV), kedilerin bağırsaklarında yaygın olarak bulunan, genellikle hafif
belirtilerle seyreden bir virüstür. Ancak, virüsün bazı suşları mutasyona uğrayarak FIP’ye
neden olur. Bu mutasyonlar virüsün makrofaj hücrelerine girişini kolaylaştırır ve sistemik
enfeksiyona yol açar. Böylece virüs, bağırsaklardan çıkarak vücudun diğer dokularına yayılır.
Uzman Yorumu
Dr. Niels Pedersen (UC Davis, Virolog):
“FIP, virüsün bağışıklık sistemi ile karmaşık etkileşimi nedeniyle, mutasyona uğramış
FCoV’un makrofajlar içerisinde çoğalması sonucu ortaya çıkar. Virüsün bu özelliği,
hastalığın tedavisini zorlaştırıyor. Viral mutasyonları anlamak ve bağışıklık tepkisini
yönlendirmek üzerine yapılan çalışmalar, gelecekte daha etkili tedavilerin yolunu açabilir.”
Epidemiyoloji ve Risk Faktörleri
FIP, özellikle 6 ay ile 2 yaş arasındaki kedilerde daha sık görülür. Çok kedili evlerde,
barınaklarda ve stresli ortamlarda bulaş riski artar. Bağışıklık sistemi zayıf olan veya kalıtsal
duyarlılığı olan kedilerde hastalık gelişme riski daha yüksektir.
• Genetik faktörler: Bazı ırklar, özellikle Siyam ve Bengal kedilerinde daha sık
rastlanmıştır.
• Ortam faktörleri: Kalabalık ortam, yetersiz hijyen, stres.
Uzman Yorumu
Dr. Katrin Hartmann (Veteriner İç Hastalıkları Uzmanı):
“FIP’nin ortaya çıkışı, yalnızca virüsün varlığı ile açıklanamaz; bağışıklık sistemi ve çevresel
faktörler de çok önemlidir. Stresli koşullar, düşük bağışıklık, yoğun nüfuslu ortamlar virüsün
mutasyonunu ve hastalığın ortaya çıkışını tetikleyebilir. Bu nedenle risk yönetimi, hastalık
kontrolünde temel unsurdur.”
FIP’nin Klinik Belirtileri
Islak (Effüzyonlu) Form
• Karın veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi (asit veya plevral efüzyon)
• Nefes darlığı, karında şişlik
• Ateş, iştahsızlık, kilo kaybı
• Halsizlik, depresyon
Kuru (Non-effüzyonlu) Form
• Multiorgan inflamasyon
• Nörolojik belirtiler (ataxia, davranış değişiklikleri, nöbetler)
• Göz hastalıkları (uveit, retina değişiklikleri)
• Kronik ateş ve genel halsizlik
Uzman Yorumu
Dr. Melissa Kennedy (Veteriner Klinik Enfeksiyon Hastalıkları):
“FIP’nin klinik belirtileri, hastalığın formuna bağlı olarak büyük farklılıklar gösterir. Islak
formda sıvı birikimi belirgindir ve hastalık daha hızlı ilerlerken, kuru form daha sinsidir ve
çoğunlukla merkezi sinir sistemi ile gözleri tutar. Bu farklılıklar tanı ve tedavide zorluklar
yaratır.”
Tanı Yöntemleri
FIP tanısı zordur çünkü hastalığın belirtileri başka birçok hastalıkla benzerlik gösterir. Tanı
sürecinde şu yöntemler kullanılır:
• Klinik değerlendirme: Belirtiler, yaş, ortam ve risk faktörleri
• Laboratuvar testleri: Kan biyokimya, tam kan sayımı, serum protein elektroforezi
(globulin yüksekliği tipiktir)
• Sıvı analizi: Efüzyonlu FIP’de sıvının özellikleri (özellikle yüksek protein, düşük
hücre sayısı)
• PCR testleri: Viral RNA tespiti için kullanılır ancak mutasyonları ayırt etmek zor
• Histopatoloji: Kesin tanı için doku biyopsisi gereklidir
• Seroloji: Antikor testleri FCoV varlığını gösterir ama FIP tanısını desteklemez
Uzman Yorumu
Dr. Michael Lappin (Colorado State University):
“FIP tanısında mevcut testlerin hiçbiri tek başına kesin değildir. Klinik şüpheyle birlikte,
birçok testin birlikte değerlendirilmesi tanı doğruluğunu artırır. Özellikle biyopsi ve
histopatolojik inceleme altın standarttır.”
Patogenez: Bağışıklık Sistemi ve Hastalığın Seyri
FIP’de virüs, makrofajlar içine girer ve burada çoğalır. Bu süreç, vücudun bağışıklık
sisteminin aşırı ve yetersiz tepkisine neden olur. Hücresel bağışıklık zayıfsa, virüs vücutta
yayılır; aşırı antikor yanıtı ise damar içi iltihaba (vaskülit) yol açar. Bu kompleks bağışıklık
tepkisi, FIP’nin hem kuru hem ıslak formunu açıklar.
Tedavi Seçenekleri
Klasik olarak FIP tedavisi destekleyici ve palyatiftir. Ancak son yıllarda antiviral ilaçlar umut
vermiştir:
• GS-441524: Remdesivir’in bir türevi. Viral RNA polimeraz inhibitörü olarak etkilidir.
Çalışmalar ve klinik uygulamalar yüksek başarı göstermiştir.
• GC376: Proteaz inhibitörü antiviral. Viral çoğalmayı engeller. Klinik çalışmalar
olumlu sonuçlar vermiştir.
• Destekleyici tedavi: Sıvı tedavisi, beslenme desteği, ağrı ve inflamasyon yönetimi.
Uzman Yorumu
Dr. Niels Pedersen:
“GS-441524 ile yapılan çalışmalar, FIP tedavisinde çığır açtı. Artık bu hastalık tamamen
tedavi edilebilen bir duruma doğru ilerliyor. Ancak ilaç maliyeti ve erişimi büyük engeller.
Daha uygun fiyatlı ve yaygın tedavilerin geliştirilmesi önceliğimiz.”
Dr. Melissa Kennedy:
“Antiviral ilaçlar FIP tedavisinde yeni umutlar sunuyor ancak klinik durum, form ve tedavi
süresi hastalığın seyrini etkiler. Tedaviye erken başlanması başarı şansını artırır.”
Önleme ve Kontrol
• Yeni kedilerin karantina süresi
• Yoğun nüfuslu ortamlarda hijyen önlemleri
• Stres yönetimi ve uygun beslenme
• Düzenli veteriner kontrolleri
Güncel Araştırmalar ve Gelecek Perspektifi
FIP ve FCoV üzerine yapılan çalışmalar, viral mutasyonların detaylı incelenmesi, bağışıklık
yanıtlarının modülasyonu ve antiviral ilaç geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmaktadır. Genetik
yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkileşimi halen araştırılmaktadır.
Kaynaklar
1. Pedersen NC et al. (2019). “An Update on Feline Infectious Peritonitis: Virology and
Immunopathogenesis.” Vet J.
2. Hartmann K. (2019). “Feline Infectious Peritonitis.” Vet Clin North Am Small Anim
Pract.
3. Kennedy M et al. (2021). “Antiviral Treatments for FIP: A Review.” J Vet Intern
Med.
4. Lappin MR et al. (2020). “Diagnosis of FIP: Current Advances.” Vet Microbiol.
5. Felten S & Hartmann K. (2019). “Feline Coronavirus and FIP.” Vet Pathol.